Kuvendi i Shqipërisë do të nisë procedurën për zgjedhjen e Presidentit të Republikës. Në hierarkinë shtetërore Presidenti ka funksionet e kryetarit të shtetit, ka kompetenca kryesisht përfaqësuese dhe koordinuese, si dhe përgjegjësia e tij kryesore është përfaqësimi i shtetit dhe i unitetit të popullit. Duke pasur mandat 5 vjeçar, pra më shumë sesa mandati kushtetues i një legjislature parlamentare dhe një kabineti qeveritar, institucioni i Presidentit ka rëndësi të veçantë në garantimin e funksionimit të shtetit, garantimin e normalitetit demokratik dhe garantimin e rendit kushtetues. Ai/ajo zbatojnë Kushtetutën dhe flasin në emër të saj, ndonëse garanti faktik i Kushtetutës është Gjykata Kushtetuese.
Disa nga tiparet kryesore të procesit të zgjedhjes së Presidentit në Shqipëri:
- Zgjedhja e Presidentit është 100% proces parlamentar
- Kushtetuta ka termin “zgjedhje presidenciale”, por de facto nuk ka zgjedhje presidenciale
- Zgjedhja iniciohet vetëm nga partitë me më shumë se 20 deputetë
- Deputetët mund të propozojnë 14 kandidatë (7 në raundet 1×3) dhe 7 në (4×5)
- Kur kandidati për President është deputet, ai/ajo mund të votojë për veten e tij
- Zgjedhja mund të bëhet edhe me vetëm një kandidat në garë
- Zgjedhja bëhet në 5 raunde, 3 raundet e para kërkojnë 84 vota
- Zgjedhja legjitimohet edhe kur në 3 raunde në sallë ka më pak se 84 deputetë
- Zgjedhja: në raundin 4 dhe 5 zgjedhja bëhet me vetëm 71 vota
- Zgjedhja legjitimon raundet edhe kur nuk ka kandidatë në votim
- Zgjedhja kushtëzon detyrimin që kandidati të jetë mbi 40 vjeç
- Zgjedhja kushtëzon detyrimin që kandidati të jetë banor në RSH në 10 vitet e fundit
- Zgjedhja e Presidentit nuk lejon kandidimin ose rikandidimin
- Zgjedhja e Presidentit bëhet pa debat për kandidatët/kandidatin
- Zgjedhja: kur dështon zgjedhja në raundin 5, Kuvendi shpërndahet / zgjedhje në 45 ditë
- Presidenti që jep dorëheqje nuk ka të drejtë të rizgjidhet President
- Presidenti e merr detyrën jo kur zgjidhet, por me 24 korrik 2022
- Presidenti i zgjedhur mund të vijojë të jetë deputet/zyrtar deri më 24 korrik
- Presidenti nuk mund të jetë anëtar i një partie politike
- Presidenti nuk mund të mbajë asnjë detyrë tjetër publike
- Presidenti nuk mund të kryejë veprimtari tjetër private.
- Institucioni i Presidentit nuk ka ligj organik për funksionimin e tij
- Presidenti në RSH nuk ka ligj mbi statusin e tij zyrtar në detyrë dhe pas saj
Ky punim analizon historinë e zgjedhjes së Presidentit, tiparet kryesore të proceseve zgjedhore, kompetencat kushtetuese dhe problematikat, skenarët dhe pritshmëritë e zgjedhjes së Presidentit në vitin 2022.
Për të lexuar të gjithë dokumentin, klikoni në njërën nga dy linqet më poshtë:
ISP – Zgjedhja e Presidentit te Republikes 2022
