KED (Këshilli i Emërimeve në Drejtësi) është organi që zgjedh kandidatët për në Gjykatën Kushtetuese. KED cakton relator për secilin kandidat, merr informacionet nga institucionet, bën vlerësimin e kritereve dhe në fund merr vendimin final. Mbi bazën e kësaj praktike KED ka vendosur në rreth 65-70% të rasteve skualifikimin e kandidatëve për mungesë dokumentacioni ose për mosplotësim të kritereve për kandidim. Gjatë vitit të fundit së paku në 5 raste kandidatët janë ankuar në Gjykatën Administrative dhe kanë fituar çështjen, duke detyruar KED të rimarrë në proces shqyrtimi kandidatët e rrëzuar.
Kjo praktikë duket ligjore dhe është normale në një sistem konkurrimi dhe gjyqësor të pavarur, por krijon problematikë e shqetësim kur shohim se dy institucione, KED dhe Gjykata Administrative kanë vlerësim të ndryshëm për të njëjtën gjë, p.sh, për leximin e viteve të punës së një kandidati. Kjo e dhënë duhej të ishte e standardizuar dhe e verifikueshme, fakti që ka interpretime të ndryshme, të krijohet përshtypja se kriteret janë me më shumë se një standard dhe secili institucion, përfshirë KED dhe Gjykata Administrative, e lexojnë ligjin në forma të ndryshme.
A kemi të bëjmë me interpretim juridik, me konflikte interesi, me influenca të jashtme, etj, mbetet e paqartë, por fakti është se KED dhe Gjykata Administrative vijojnë të kenë vendimmarrje të ndryshme për të njëjtët persona dhe se procesi për plotësimin e vendeve vakante në Gjykatën Kushtetuese vijon të marrë shumë më tepër kohë sesa procedura e parashikuar kushtetuese.
Zgjidhja? Më shumë transparencë në procesin vendimmarrës në KED dhe në Gjykatë? Më shumë saktësi e përgjegjësi të institucioneve në nxjerrjen dhe leximin e akteve administrative që nxjerrin vetë? Më shumë koordinim midis institucioneve për të investuar në standarde më të larta të reformës në drejtësi? Më shumë përfshirje të publikut në procesin e kandidimeve dhe vendimmarrjes? Më shumë masa mbrojtëse ndaj ndikimeve të jashtme, konfliktit të interesit ose të influencave? Një standardizim i procedurë konkurruese dhe asaj ligjore?
Instituti i Studimeve Politike (ISP), i cili me mbeshtetjen e OSFA Albania po monitoron aktivitetin e KED dhe institucioneve te reja te drejtesise vlereson se secili rekomandim vlen, por mbi të gjitha, institucionet e reja, sidomos KED, duhet të luajë një rol më aktiv në forcimin e klimës së besimit për praktikat vendimmarrëse, për shumë meritokraci, transparencë dhe cilësi gjykimi e vendimi.
