Institutit për Studime Politike (ISP) prezantoi më 12.11.2021 në Kuvend opinionin e tij mbi projektligjin “Për një ndryshim në ligjin nr. 84/2017, datë 21.10.1998 “Kushtetuta e Republikës së Shqipërisë”, të ndryshuar”, ndryshim që lidhet me shtimin e mandatit kohor të organeve të vettingut në drejtësi. Prezantimi u bë në mbledhjen e përbashkët të Këshillit të Legjislacionit dhe Komisionit për Çështjet Ligjore, Administratën Publike dhe të Drejtat e Njeriut, nën drejtimin e Kryetares së Kuvendit, znj.Lindita Nikolla.
ISP theksoi shqetesimin se Kushtetuta e RSH po ndryshohet në mënyrë të vazhdueshme, për të zgjidhur probleme të momenti, duke humbur rastin të kemi një qasje strategjike dhe vizionare lidhur me rolin dhe vendin e Kushtetutës së RSH. Kushtetuta nuk është përgjegjëse për gabimet e politikës, duke e ndryshua vazhdimisht vetëm sa e dobësojmë atë. Reforma nisi si eksperiment unik, por nuk mund të vijojë të trajtohet pafundësisht si eksperiment. Për më tepër, pas 5 vitesh reformë, ka një shumicë publike që kërkon më shumë se kaq, kërkon drejtësi funksionale, transparente dhe të besueshme, objektiv i arritshëm vetëm më 2030 sipas ministrisë së drejtësisë. Në mënyrë simbolike mendoj se ka ardhur koha të ketë një konsensus politik që Kushtetuta të mos trajtohet si ligjet e thjeshta që janë ndryshuar pafundësisht herë në 30 vjet.
Po ashtu ISP theksoi se çdo zgjidhje që do të jepet nga Kuvendi mbetet e mangët, por nevoja për ta jetësuar reformën në drejtësi dhe për të pasur sukses me këtë reformë, dominon nga elementët e tjerë kritikë. Ndaj ne apelojmë që Kuvendi krahas vendimit, të iniciojë një rishikim të pozicionit të vet ndaj reformës në drejtësi, si dhe të ketë qasje të re ligjore për të forcuar ILDKPKI, SPAK, KLGJ, KLP, etj, në mënyrë që pas 2-3 vitesh këto institucione të bëhen efektive dhe të besueshme dhe që garancia afatgjatë të vijë nga institucionet funksionale, jo nga vendimmarrjet politike. Kuvendi duhet ta ushtrojë rolin kushtetues jo vetëm për miratimin e ligjeve, por edhe për ndjekjen e jetësimit të tyre, sidomos në drejtësi, si dhe të ketë qasje të re, për zgjedhje të individëve mbi bazën e meritokracisë, konkurrencës reale dhe aftësisë, ndryshe nga praktika e zgjedhjeve të sforcuara të individëve vetëm “me letra në rregull”.
Në prezantim ISP prezantoi shqetësime, sugjerime dhe rekomandime të tjera konkrete, të cilat në mënyrë më të detajuar janë reflektuar në materialin e mëposhtëm:
ISP – Opinion per ndryshimet kushtetuese – vetingu 12-11-2021
