Instituti i Studimeve Politike (ISP) mirëpret raportin final të misionit të ODIHR/OSBE mbi zgjedhjet vendore të datës 14 maj 2023. Raporti përbën dokumentin më të rëndësishëm të vlerësimit të standardeve të procesit zgjedhor. ISP ka pasur rol aktiv në monitorimin e procesit, adresimin e rekomandimeve dhe fokusimin tek dekriminalizimi dhe standardet e integritetit të kandidatëve, partive dhe fushatës.
Mbi këtë bazë, ISP mirëpret gjetjet, shqetësimet dhe rekomandimet prioritare të lidhura:
- me cenimin e integritetit të votës përmes praktikave klienteliste dhe korruptive
- me keqpërdorimin e shumëfishtë të burimeve shtetërore në fushatë
- me klimën e polarizuar, retorikën kërcënuese dhe mungesën e programeve
- me krizën e përfaqësimit politik dhe problemet e legjitimitetit
- me rastet e standardeve të dyfishta në KQZ dhe në administrimin zgjedhor
- me rolin kritik të medias dhe keqpërdorimin e medias online
Raporti konfirmon se zgjedhjet kishin legjitimitet dhe konkurrim, por qeveria dhe institucionet përgjegjëse nuk arritën të jetësonin standardet që i nevojiten një vendi kandidat për anëtarësim në BE. Reforma e munguar zgjedhore është përgjegjës dypalëshe. Në thelbin e tyre zgjedhjet e 14 majit 2023 ishin një proces më shumë në modelet kritike të tranzicionit, jo një proces që krijon ndarje nga tranzicioni dhe kalim në një stad të ri.
E rëndësishme: raporti nuk duhet lexuar pro vs kundër palëve politike. Ai nuk është dokument për të justifikuar dështimet dhe as për t’iu fshehur përgjegjësive politike ose penale. Ai është dokument që i adresohen të gjithë palëve, institucioneve dhe aktorëve të përfshirë, – ku natyrisht hierarkia e përgjegjësisë reflekton piramidën e fuqisë vendimmarrëse në parlament, në qeveri, në opozitë, në KQZ, në administratë dhe në institucione.
ISP përshëndet rekomandimin prioritar të ODIHR, “për reformë domethënëse zgjedhore dhe të adresojnë të gjitha rekomandimet”, dhe apelon që Kuvendi, partitë parlamentare dhe vetë OSBE ta konsiderojnë prioritet reformën, si dhe të krijojnë hapësirë për përfshirjen dhe konsultimin real dhe integrues me shoqërinë civile.
Gjatë muajit tetor – nëntor ISP do të iniciojë dy tryeza diskutimi me Kuvendin dhe partnerët vendorë dhe ndërkombëtarë lidhur me problematikat zgjedhore, rast i mirë që institucionet dhe komisioni i posaçëm i reformës zgjedhore të mbështesin nismat e shoqërisë civile dhe të ofrojnë kontributet e tyre konkrete lidhur me rekomandimet dhe prioritetet e reformës.
Instituti i Studimeve Politike (ISP)
