Një vit përpara: integriteti i zgjedhjeve parlamentare 2025: Integriteti i procesit zgjedhor është i ndërvarur nga integriteti i kandidatëve, i partive politike dhe i institucioneve të përfshira në proces. Shqipëria ka përvojë mbi 30 vjeçare me zgjedhjet parlamentare e lokale, ndaj partitë me ekipet e tyre drejtuese i njohin problematikat dhe kriteret që ndërlidhen me integritetin zgjedhor.
ISP po monitoron proceset zgjedhore brenda partive politike, aktet e tyre rregullatore, ndikimet informale dhe raportet e partive me legjislacionin dhe standardet e integritetit.
Elementë pozitivë lidhur me integritetin e zgjedhje
- Gjykata Kushtetuese mori vendime korrektuese në bazën ligjore;
- Rastet mbi dekriminalizimin trajtohet nga KQZ ose/dhe Prokuroria;
- SPAK / Prokuroria po heton raste lidhur me krimet zgjedhore;
- Ka frenim të ambicieve politike të individëve të inkriminuar;
- Mbledhjet e KQZ janë on-line me akses për monitorim/ndjekje;
- Parti/lëvizje të reja janë krijuar duke rritur presionin për reformim;
- Ka sensibilitet në rritje ndaj krimit elektoral dhe abuzimit me burimet;
- Aktorët e shoqërisë civile janë më aktiv dhe profesional në qasje.
Elementë kritikë lidhur me integritetin e zgjedhje
- Kuvendi dështoi të realizojë reformë/korrektime zgjedhore;
- Vendimet e GJK mbeten të paadresuara dhe pa bazë kontestimi;
- Reforma në legjislacionin mbi partitë ende nuk është prioritet;
- Personalizimi i politikës ka dobësuar partitë dhe alternativat;
- Keqpërdorimi i burimeve & patronazhizmi cenojnë konceptin e zgjedhjes;
- Dezinformimi dhe propaganda nuk janë rregulluar me akte ligjore;
- Nuk ka mekanizma efektivë transparence ndaj financimeve informale;
- Nuk ka instrumente parandalimi ndaj ndikimit të aktorëve të tretë.
Ky factsheet është realizuar në kuadër të projektit “Fuqizimi i integritetit të zgjedhjeve dhe i qëndrueshmërisë së partive politike”, loti “Forcimi i rolit monitorues dhe kërkesës së llogarisë nga qytetarët nëpërmjet shoqërisë civile, medias dhe mbështetjes akademike”, zbatuar nga Komiteti i Helsinkit (KSHH) në partneritet me Institutin e Studimeve Politike (ISP), BIRN Albania dhe Qëndresa Qytetare (QQ), mbështetur financiarisht nga Ambasada Britanike.
