Gjatë periudhës prill – maj 2020 ISP zhvilloi pyetësor online lidhur me bilancin, gjetjet, vlerësimet dhe sugjerimet mbi procesin e dekriminalizimit. Ky proces është kryer në kuadër të projektit “DECRIMINALIZATION AND TRANSPARENCY IN ALBANIA: FOR CLEAN POLITICIANS AND CLEAN PUBLIC OFFICIALS”, i cili mbështetet nga programi MATRA i MPJ të Mbretërisë së Vendeve të Ulta (Holandës).
Pyetësori u zhvillua në dy nivele: në nivel ekspertësh dhe në nivel të publikut të gjerë.
a) Në nivel ekspertësh shprehën pikëpamjet e tyre drejtuesit kryesorë të organizatave të shoqërisë civile si Komiteti i Helsinkit, Instituti i Medias, Instituti për Demokraci e Ndërmjetësim, BIRN Albania, Instituti i Shkencës (Open Data), NDI Albania, Qendra ALTRI, Shoqata e Bashkive të Shqipërisë, Grupi për të Drejtat e Njeriut, Albanian Socio-Economic Think Tank – ASET, Mjaft, Institute for Public Policy and Good Governance, Gratë në Vendimmarrje, etj. Gjithashtu u përfshinë 6 analistë të njohur në media, 3 prokurorë, 3 gjyqtarë, si dhe 12 pedagogë të fakultetit të drejtësisë në universitetet publike në Tiranë e Durrës.
b) Në nivel të publikut u përfshinë 550 qytetarë nga 12 qarqet, me grupmosha dhe profesione të ndryshme, nga të cilët 30.2% me arsim të lartë, 3.9% me doktoraturë, 59% studentë ose persona me arsim të mesëm, etj. Për shkak të metodologjisë (online) përgjigjet e qytetarëve janë kryesisht të moshave që përdorin internetin me dominim mosha 28-38 vjeç dhe vetëm 2.7% mbi moshën 55 vjeç.
Pyetësori ofron të dhëna për perceptimin e ekspertëve dhe të publikut:
a) mbi bilancin e deritanishëm ligjit 138/2015 në institucionet politike e shtetëroreMbi impaktin që procesi ka pasur tek partitë politike dhe zgjedhësit
b) mbi impaktin dhe problematikat e ndikimit të personave të inkriminuar në fushatat zgjedhore
c) mbi procesin e verifikimit të të dhënave për personat që janë subjekt i ligjit
d) mbi nivelin e transparencës në partitë politike rreth kandidatëve dhe integritetit të tyre
e) mbi pritshmëritë për impaktin e ligjit në zgjedhjet e ardhshme parlamentare e lokale
f) mbi vlerësimin e secilit institucion (përgjegjësitë) lidhur me zbatimin e ligjit
g) bi eksperiencat personale me individë / zyrtare të inkriminuar
gj) mbi elementë të mundshëm të ndërhyrjeve përmirësuese në legjislacionMbi rrugëzgjidhjet më efektive për rritjen e integritetit/transparencës në të ardhmen.
Të dhënat e dala nga pyetësori ofrojnë informacione me interes për debatin aktual të përmirësimeve në legjislacionin zgjedhor dhe në zbatimin integral të parimeve të dekriminalizimit.
Në vijim janë paraqitur gjetjet më kryesore të pyetësorit në gjuhën shqip dhe anglisht.
