Ligjet e mira nuk mjaftojnë të jenë të shkruara mirë, por mbi të gjitha duhet të jenë ligje të plota, funksionale, të zbatueshme, që zgjidhin / nuk krijojnë probleme. Ligjet e plota dhe funksionale kërkojnë vizion strategjik, kulturë institucionale, ekspertë ligjorë dhe edukim ligjor. A duhet korrektuar praktika, që ligjet të hyjnë në fuqi vetëm duke qënë të shoqërtuara bashkë me aktet nënligjore? A kërkon korrektim sistemi i monitorimit dhe koordinimit institucional?
Mungesa e akteve nënligjore përveçse përbën shkelje të ligjit dhe normave kushtetuese, sjell pamundësi reale në zbatimin integral dhe praktik të ligjeve, mbetet burim korrupsioni dhe abuzimi me pushtetin, cenon liritë e të drejtat e individit, ndikon negativisht në standardet e shtetit të së drejtës dhe integrimin, sjell pasoja financiare për shtetin e qytetarët, si dhe mbetet burim konfliktesh sociale.
Instituti i Studimeve Politike (ISP) monitoroi aktet nënligjore dhe matricën e KM 2019-2020. Në një aktivitet me pjesëmarrjen e institucioneve të Avokatit të Popullit, Dhomës së Tregtisë, Fakultetit të Drejtësisë, ekspertëve të ligjit dhe përfaqësuesve të shoqërisë civile, etj, ISP paraqiti me 21 tetor 2020 gjetjet kryesore dhe rekomandimet përmirësuese për të ardhmen.
Duke qënë nismë e parë në këtë problemtikë impakti i projektit monitorues vlerësohet pozitiv sepse ndikoi në një qasje të re dhe me aktive e reflaktare të institucioneve kryesore, përfshirë Kuvendit dhe disa ministrive ndaj detyrimit për aktet nënligjore, nxiti debate e raportime kritike në media dhe sensibilizoi rëndësinë e tyre në vlerësimin e standardeve dhe progresit real të shtetit të së drejtës. Shumë prej rekomandimeve që kanë të bëjnë me një rol më aktiv të Kuvendit në ushtrimin e kontrollit të zbatimit të ligjeve, në përcaktimin e afateve realiste për aktet nënligjore dhe matricën, për një sistem më efektiv koordinimi ndërinstitucional, për një qasje të re në database mbi legjislacionin dhe Fletoren Zyrtare, për investim në ekspertizën dhe burimet njerëzore në procesin ligjvënës dhe kodifikues të ligjeve, etj, u adresuan dhe pranuan nga institucionet si sfida e përgjegjësi konkrete për të ardhmen.
Situata e tërmetit dhe e COVID-19 ndikoi në zhvendosjen e prioriteteve dhe në nivelin e zbatimit të matricës së ligjeve, megjithatë standardet e mirëqeverisjes kërkojnë një harmonizim institucional më efektiv dhe në çdo rast përmbushjen detyrimeve ligjore e kushtetuese të ministrive dhe të institucioneve, sidomos atyre ekzekutive.
Falënderime për pjesëmarrjen dhe kontributin, vlerësimet dhe sugjerimet pozitive të zv/kryetares së Kuvendit znj. Vasilika Hysi, zv/ministres së Drejtësisë znj. Adea Pirdeni, ekspertëve të njohur Viktor Gumi, Eno Mujo dhe Ervin Karamuço.
Projekti u mbështet nga Programi i Granteve të Vogla të Komisionit për Demokraci të Ambasadës së SH.B.A.-së në Tiranë.
