Shqipëria ka bërë hapa të rëndësishëm drejt integrimit në BE, duke hapur së fundmi kapitujt e parë të negociatave mbi sundimin e ligjit, drejtësinë dhe reformat ekonomike me BE-në më 15 tetor. Ky progres vjen pas Samitit të Procesit të Berlinit, i cili forcoi bashkëpunimin rajonal përmes marrëveshjeve kyçe mbi lëvizjen e lirë dhe njohjen e kualifikimeve profesionale, duke rritur mundësitë e Shqipërisë për anëtarësim në BE dhe pjesëmarrje në një treg të përbashkët rajonal. Shqipëria aplikoi për anëtarësim në BE në vitin 2009 dhe ka statusin e vendit kandidat që nga viti 2014, por përballet me sfida të rëndësishme, përfshirë çështje të lidhura me sundimin e ligjit, reformën në drejtësi dhe korrupsionin. Negociatat për anëtarësim filluan në korrik 2022, duke kërkuar nga vendi që të përmbushë standardet e nevojshme për anëtarësim. Roli i shoqërisë civile është thelbësor në këtë proces, pasi organizatat veprojnë si vëzhgues dhe avokatë, promovojnë të drejtat e njeriut, mbajnë përgjegjës qeverinë dhe inkurajojnë dialogun dhe zhvillimin social e ekonomik.
Instituti i Studimeve Politike është angazhuar në dy projekte të rëndësishme për integrimin e Shqipërisë. Njëri prej projekteve, ClusterOne, ofron një platformë informative mbi procesin e zgjerimit të Shqipërisë në BE dhe rolin e shoqërisë civile, duke siguruar informacion të përgjithshëm, analiza nga ekspertë dhe ecurinë në raportet e progresit për Shqipërinë. Projekti tjetër, “Diplomacia Parlamentare: Bashkëpunimi Rajonal përmes dialogut të zgjeruar parlamentar,” monitoron zbatimin e marrëvesheve të nënshkruara në Procesin e Berlinit, më konkretisht: Planet e Veprimit për Tregun e Përbashkët Rajonal dhe Agjendën e Gjelbër. Duke vlerësuar përparimin e bërë nga ministritë shqiptare në rritjen e aksesit në internet dhe avancimin e iniciativave për dekarbonizimin, nga monitorimi i vazhdueshëm kemi evidentuar gjithashtu nevojën për një plan të qartë për zbatimin e Procesit të Berlinit dhe angazhimin e Kuvendit në këtë proces.
Gjetjet dhe rekomandimet kryesore:
Ministria e Energjisë dhe Infrastrukturës dhe Ministria e Arsimit dhe Sportit kanë bërë përparim të rëndësishëm në zbatimin e Planit të Veprimit për Zonën Digjitale Rajonale, duke përfshirë:
- Rritjen e aksesit në internetin me fibra optike dhe fillimin e krijimit të Zyrave të Kompetencës për Broadband.
- Thjeshtimin e lejeve të ndërtimit për rrjetet e komunikimit elektronik si pjesë e planit të 5G.
- Zhvillimin e strategjive për avancimin e aftësive digjitale dhe sigurimin e aksesit të barabartë në arsim.
- Avancimin e iniciativave për ndërveprimin e shërbimeve rajonale të taksave dhe promovimin e inteligjencës artificiale
Ministria e Turizmit dhe Mjedisit, Ministria e Energjisë dhe Infrastrukturës, dhe Autoritetet Lokale kanë arritur rezultate pozitive në zbatimin e Agjendës së Gjelbër – Plani i Veprimit për Dekarbonizimin:
- Përparim të konsiderueshëm në përputhje me Ligjin e Klimës të BE-së dhe vendosjen e objektivave ambicioze për energjinë dhe klimën.
- Sfida mbeten në implementimin e një sistemi për çmimin e karbonit dhe në promovimin e efikasitetit të energjisë.
- Mungesa e qymyrit në përzierjen e energjisë paraqet një hap pozitiv drejt dekarbonizimit.
- Synimi është përmirësimi i vazhdueshëm drejt neutralitetit të karbonit deri në vitin 2050 përmes planifikimit të integruar dhe strategjive për lëvizshmëri të qëndrueshme.
- Qeveria duhet të informojë rregullisht Kuvendin për angazhimet e ndërmarra për Procesin e Berlinit dhe Planin e Rritjes.
- Qeveria duhet të ketë një plan të qartë për zbatimin e Procesit të Berlinit dhe Planit të Rritjes dhe të konsultohet me Kuvendin para miratimit.
- Kuvendi duhet të ketë një agjendë konkrete për mbikëqyrjen e Qeverisë për Procesin e Berlinit dhe Planin e Rritjes.
- Komisionet Parlamentare duhet të luajnë një rol aktiv për një përfshirje më të madhe në këto procese.
Raporti i plote monitortues ne gjuhen shqip mund te lexohet ketu:
ISP – Raporti mbi Shqiperine 2024 Progresi ne Procesin e Berlinit – angazhimi parlamentar
You can access the report in English on the following link:
ISP – Report on Albania 2024 Parliamentary Diplomacy Regional Cooperation Through Enhanced
The project “Parliamentary Diplomacy: Regional Cooperation Through Enhanced Parliamentary Dialogue” is led by the Institute for Democracy (IDSCS) – North Macedonia with the partners from the Western Balkan region: Institute Alternativa (IA) – Montenegro, Institute for Political Studies (IPS) – Albania, CRTA – Center for Research, Transparency and Accountability – Serbia, Kosova Democratic Institute (KDI) – Kosovo, and the Network of Progressive Initiatives (NPI) – Bosnia and Herzegovina
