Kushtetuta e RSH parashikon se në korrik 2022 mbaron mandati i Komisionit të Lartë të Kualifikimit, (KPK), struktura e nivelit të parë të vetingut në drejtësi, si dhe mandatet e Komisionerit Publik. Pas këtij mandati përgjegjësia për procesin e rivlerësimit i kalon autoriteteve të reja të sistemit të drejtësisë, KLGJ për gjyqtarët dhe KLP për prokurorët.
Rreth 10 muaj përpara mbarimit të mandatit kushtetues ende nuk kanë përfunduar vettingun rreth gjysma e numrit të gjyqtarëve dhe prokurorëve. Bilanci aktual dhe ritmet e vetingut na tregojnë se është e pamundur përfundimi i plotë i tij në afatin kushtetues.
Për rrjedhojë, ecuria e vettingut do të vijojë në organet e tjera të sistemit të drejtësisë ose parlamenti i ri do të duhet të ndërmarrë nismën për ndryshimin e afatit kushtetues përmes ndërhyrjeve të reja në Kushtetutë.
Në dy rastet do të duhej që institucionet përgjegjëse, parlamenti, Ministria e Drejtësisë, KLGJ, KLP, etj, të bashkëvepronin për të marrë një vendim sa më optimal përpara afatit të parashikuar nga Kushtetuta. Nëse zgjidhje do të konsiderohet ndryshimi i Kushtetutës kjo procedurë kërkon konsensus politik, kohë të mjaftueshme në dispozicion ashtu dhe qartësi mbi afatin e ri dhe pritshmëritë mbi ecurinë e vetingut në vitet e ardhshme. Nëse do të aplikohet baza aktuale kushtetuese, e cila ia kalon përgjegjësinë e vetingut organeve të reja të sistemit të drejtësisë, atëherë do të duhet që tani të punohet për akte rregullatore, të ketë rishikim të personelit dhe të buxhetit në dispozicion.
Vetingut duhet të jetë dhe të zbatohet si standard i njëjtë për të gjithë subjektet e rivlerësimit. Drejtësia e re meriton të jetë transparente, efektive, e besueshme, profesionale dhe me integritet.
Koha është tani!
Instituti i Studimeve Politike (ISP) është duke zbatuar projektin “Reforma: për një ritëm cilësor. Monitorim, sensibilizim dhe asistencë” mbështetur nga programi i shtetit të së drejtës të fondacionit Shoqëria e Hapur për Shqipërinë.